जहाँ सितारा चम्कनुलाई अपराध मानिन्छ

वेष्ट इण्डिजमा संचालन भइरहेको २० ओभरमा सकिने कि्रकेट खेलको विश्व कप प्रतियोगितामा यस पटक अफगानिस्तानले पनि भारतको सामना गर् यो । कि्रकेट खेलको हस्ति भारतले पहिलो पटक विश्व कप खेल्न लागेकॊ अफगानिस्तानलाई नराम्ररी हराउने भयो भन्ने सवैलाई लागेको थियो तर अफगानिस्ताले डटेर भारतको मुकाविला गर् यो ।
खेल त भारतले नै जित्यो तर रन आँकडा सय कटयो अफगानिस्तानले । भारतले यसलाई सस्तैमा समेट्ने अनुमान गलत निस्कियो । भारतको महत्वपूर्ण तीन विकेट पनि अफगानीले झारे । नेपालभन्दा चरम द्वन्द्वमा फसेको अफगानिस्तानले भारत जस्तो शक्तिशाली देशलाई यस्तो चुनौती दिएको देख्दा यहाँ भारतलाई नरुचाउने कि्रकेट प्रेमीहरु रमाउँदै नाँचेका थिए ।
मन खुसी भयो भने जो पनि नाँच्न अग्रसर हुन्छ । तर अफगानिस्तानमा महिला भने त्यसरी नाच्न नपाउँदा रहेछन् । कट्टर इस्लामिक कानुन यस्ता कार्यको विरुद्ध उभिदो रहेछ । नेसनल जियोग्राफि च्यानलले इण्डिया सिरिज अन्तर्गत देखाएको अफगानिस्तानको एउटा डकुमेन्ट्रिमा नाचेका कारण महिलाले बेहोरेको हण्डरको चर्चा छ ।
नेसनल जियोग्राफीले देखाएको सो डकुमेन्ट्रि इण्यिन आइडल नेपाली तारा जस्ता गायन प्रतिभाहरु खोज्ने अफगानिस्तानको टीभी कार्यक्रम अफगान स्टारमा केन्द्रित छ । बन्दुक समाएका युवाहरुको हातमा संगित थमाइदिने उद्देश्यले यो कार्यक्रम चलाएका संचालकहरुकॊ मत छ । अफगान स्टरको उत्कृष्ट १० मा दुई महिला पनि पुग्छन् ।
लेया र सितारा ती दुई युवती हुन् जो अफगान स्टारको उत्कृष्ट १० मा पुगेका हुन्छन् । धेरै अफगानी शब्द हिन्दीसँग मिल्ने भएकाले सितारा भनेको तारा नै होला भनेर हामीले अनुमान गर्नु सायद गलत नहोला । कट्टर मुस्लिम समुदाय जहाँ केही वर्षअघि सम्म तालिवानको शासन थियो र महिलाहरु घर भित्रै खुम्चन बाध्य थिए त्यस्तो देशमा महिलाहरु सांगेतिक आकासमा चम्कन आउनु चानचुने कुरा थिएन ।
उत्कृष्ट १० मध्येबाट नौको छनौट गर्दाका सितारा बाहिरिनु पर्ने हुन्छ । त्यस दिन अफगान स्टरको मंचमा उनले अन्तिम पटक गीत गाउछिन् । गाउँदै गर्दा उनी नाँच्न पनि सुरु गर्छिन् । उनको शिरबाट कपाल ढोकेको दुपट्टा पनि झर्छ । उनले यसरी गाउँदै गर्दा लै अब के के प्रतिकि्रया आउने हो भनेर सहभागीहरु बीच कार्यक्रम स्थलमै हल्लि खल्लि चल्छ ।
सितारा त्यसरी नाचेको दृश्य टेलिभिजनबाट प्रसारित भएपछि उनको घर भएको हेरात प्रान्तमा विरोधको आवाजले आकाश छुन्छ । हेरात प्रान्तका पूर्व प्रमुखले टिभी मार्फत नै सिताराले इस्लामिक कानुन र संस्कारको खिल्लि उडाएको प्रतिकृया दिन्छन् । अफगान स्टार चलाउने टिभीका विरुद्ध पनि यी कुराहरु ख्याल राखेर कार्यक्रम चलाउन कडा चेतावनी सहितको पत्र सरकारी सहयोगमा संचालित इस्लाम काउ_िन्सलले पठाउछ ।
कडा विरोध भएपछि सितारा तत्काल घर जान सक्दिनन् । उनी कावुलमै केही समय बस्ने निधो गर्छिन् । तर उनको हिम्मत भने कमजोर भएको देखिदैन । उनले भन्छिन् 'तालिबानहरुको पालमा हामीले योभन्दा पनि कडा प्रतिवन्धको सामना गरेर आएको हो । विस्तारै सवै ठिक हुँदै आउछ । अहिले किन डराउने ।" कार्यक्रममा नाच्नुलाई उने गलत मान्दै मान्दिनन् । 'मैले त्यस दिन मन खोलेर गाए अनि त्यो उमंगमा नाचे । मैले केही गल्ति गरिन ।' त्यस दिन गीत गाउँदा लगाएको हल्का निलो रंगको कुर्ता सरवाल निकालेर उनले भनिन् यो कपडा मैले स्याहार गरेर राख्ने छु । किन कि यो लगाएर मैले आपुनो उमंगलाई पोखेको थिए ।"
उता सिताराले कडा विरोधको सामाना गर्नु पर्दा पनि हिम्मत हारेकी हुँदिनन् भने लेया एकपछि अर्को सहभागीलाई पछार्दै उत्कृष्ट तीनसम्म आउछिन् । कार्यक्रमको अन्तिम भागमा तीनजनालाई सँगै राखेर अफगान स्टारको घोषणा गरिन्छ । लेयाले अफगान स्टारको उपाधि पाउँदिनन् उनी तेस्रो हुन्छिन् । तै पनि उनी खुसी नै देखिन्छिन् । कार्यक्रमबाट बाहिरनु पर्दा सितारा भने धरधरी रुदै आफु रोएको थप दृश्यहरु नखिच्न आग्रह गरेकी थिइन् ।
'अफगान स्टरा हुन नपाउँदा रुन मन लागेन" उनलाई यो प्रश्न सोधिन्छ । लेयाले भन्छिन् ुउपाधि नपाउदा किन रुने । मलाई त घाँटीमा चक्कुले रोपे पनि रुन मन लाग्दैन ।" अफगानिस्तानमा सन् ८० मा आधुनिक संगितको निकै बाढी आएको रहेछ । तर आन्तरिक संघर्षमा फसेर कट्टरपन्थी तालेवानहरुको शासन स्थापित भएपछि संगित मात्रै होइन स्वतन्त्रता नै नामेट भएर गए । यसमा महिलाहरु झनै पिडित बन्नु पर् यो । तालेवानको शासन हटे पनि स्वतन्त्रताका धेरै ढोकाहरु नखुलेको अफगान स्टरको भोगाइमा व्यक्त भएको छ ।
बुर्का भित्र रहेका अफगान महिलाले नेपालमा जस्तो महिला शसक्तिकरणका गोष्ठीमा गएर पश्चिमाहरुसँग स्वतन्त्रताको परिभाषा सिक्ने मौक कमै पाएका होलान । किन कि त्यहाँ यस्ता कुराहरु अझै पनि बर्जित नै छन् । बन्द समाजको बर्बर यातनाले नै उनीहरुमा स्वतन्त्र हुनु पर्छ भन्ने चाहना भरिदिएको छ । सितारा र लेयाको आत्मविश्व्ाास पूर्ण अभिव्यक्तिले यही कुरा देखाउछ । कट्टर पन्थी समाज र संस्कारका विरुद्ध सितारा र लेयाले आफनै बल र बुतामा गरेको संघर्षबाट हामीले पनि धेरै कुरा सिक्न सकिन्छ । सितारा तारा चम्कनु अपराध हो भन्नेहरुको प्रतिवाद हुने नै गर्छ्र । किन भने कसैले भन्यो भन्दैमा तारा नचम्कने होइन ।