नेपाल र खनालको सम्बन्ध

कुरा नेपालका राजनैतिक व्यक्तित्वहरु माधव नेपाल र झलनाथ खनालकै गर्न लागेको हो । माधव नेपाल लामो समयदेखि नेकपा एमाले का शक्तिशाली महासचिव थिए । दुई वर्षअघि भएको संविधानसभाको निर्वाचनमा उनको पार्टीले नराम्रो हार बेहोर्नु परो । माधव नेपाल नै दुईदुई ठाउँबाट पराजित भएर लज्जित हुनु परो । त्यसपछि पार्टीको सर्वोच्च पदबाट राजिनामा दिए त्यो पद सम्हाल्न आए चुनाव जितेका सुकिला नेता झलनाथ खनाल । पार्टीको महाधिवेशनले खनाललाई शक्तिशाली अध्यक्षमा चयन गरो । हारेका नेपालको पनि भाग्य बलियो नै रहेछ कताकताबाट मनोनित सभासद र देश कै प्रधानमन्त्री भए ।
नेपाल नेतृत्वको सरकारलाई अध्यक्षले खुलेर दिलैले कहिल्यै समर्थन गरेनन् । एक वर्ष बित्दा नबित्दै नेपाल राजिनामा दिन बाध्य भए । आफु विरुद्ध चलेको विपक्षि माओवादीको उग्र अभियानमा बाहिरबाट खनाल लगायतको पनि सहानुभुति रहेको अनुभुति नेपालले गरे । नेपाल सत्ताबाट के फुत्केका थिए त्यसमा पुग्ने लोभ भनौं या चाहना खनालले देखाइ हाले । तर केही अनौठा सर्त र प्रवधान सहित प्रधानमन्त्रीमा नेपालले नै खनाललाई प्रस्ताव गरे । ति रमाइला प्रवधानहरुको सिमा टेक्न टेक्न लागे पनि खनाललाई नेपालले अगाडी बढ्न दिएनन् र प्रस्ताव फिर्ता लिइ छाडे । देश अहिलेसम्म पनि प्रधानमन्त्री छनौटको गोलचक्करबाट उम्कन सकेको छैन । यस्ता घटना क्रमले नेपाल खनाल सम्बन्ध सौहादैपुर्ण छैन भन्ने प्रष्ट हुँदैन र
यो त भयो नेपाल खनालको अहिलेको सम्बन्धको चर्चा । तर नेपाल खनाल सम्बन्ध यतिमै सकिदो रहेनछ । यी दुई त एउटै पुर्खाका सन्तान रहेछन् । त्यसो त लाखौ हजारौ वर्षअघि जाने हो भने हामी सवैका पुर्खा एउटै हुन् तर त्योभन्दा पनि निकट रहेछन् पुर्खाका हिसावले हाम्रा यी दुई नेता । हाम्रो समाजमा गोत्रलाई आधार मानेर सम्बन्ध निकट हो या टाढा हो भन्ने मुल्यांकन गरिन्छ । एउटै गोत्रका व्यक्तिहरु दाजुभाइ हुन् । हो खनाल र नेपालको गोत्र एउटै रहेछ । त्यस कारण यी दुई दाजु भाइ नै रहेछन् । अमेरिकाको सेन्ट लुईस सहरमा बस्ने राजन नेपालले आफ्नो ब्लग राजन डट कममा नेपाल थरका बारेमा धेरै कुरा प्रष्टाएका छन् । हेरौ उनैको ब्लगका यी केही हरफहरु । रातो अक्षर भएका हरफ राजनको ब्लगका हुन् ।
करीब १३औं शताब्दी ई.स. तिर पर्वत पण्डित केदारभुमी त्यागेर सिंजा कर्णाली (सिंजा सेरिढुस्का गाउँ) छिरे । उनका दाजु सुबल पण्डित भने त्यतैतर्फ रहे । पर्वत पण्डितका सन्तान, जयविद्याधर पण्डित (३६ करले मुक्त रहेका) का ४ छोरा थिए र ती छोराहरुले निम्न प्रकारले थर राखेः
१. सर्वज्ञधर पण्डित (नेपा, दैलेख विर्ता) नेपाल
२. जसोधर पण्डित (सुतारकोट, दैलेख विर्ता) सुतार कार्की
३. जयधर पण्डित (बारला गाउँ, अछाम विर्ता) बराल
४. गुणरत्नाकर पण्डित (खन गाउँ, गुल्मी विर्ता) खनाल
यसरी ४ छोराका सन्ततिहरु क्रमशः नेपाल, सुतार कार्की, बराल, र खनाल कहलिन थाले । यिनीहरु सबै घृत कौशिक गोत्र अन्तर्गत पर्दछन् ।
नेपालको समाजिक संरचनालाई हेर्ने हो भने खोइ के कारणले हो दाजुभाइहरु मिलेको एक अर्काको प्रगतिमा सहयोग गरेको कमै पाइन्छ । खनाल नेपालको बेमेल यस्तै वंशानुगत कारणले पो हो कि भन्ने शंका किन नगर्ने ? खनाल र नेपालको टक्करले देश अक्करमा परेको छ । दाजुभाइबीचको रिस चुलिदै गएमा अनिष्ट हुन्छ । उनीहरुलाई सम्झाउन सके मिलाउन पनि गाह्रो हुँदैन । यी दुईको वंशानुगत सम्बन्धलाई ख्याल राखेर मिलाउन सक्ने कोही आउनै पर्ने भएको छ नेपालमा । सुद र शरणले के पाएर मिलाउन सकुन कुरा । किन भने उनीहरु नेपाली समाजको आधारभुत चरित्रका बारेमा परिचित नै छैनन् । नेता नेता मात्रै मिलाउन सक्ने हुन महाशक्ति भएकाहरुले । नेपाल र खनालबीच नेता नेताको हैसियतमा टक्कर परेको होइन रहेछ । हाम्रै गाउँघरका बिर्घबहादुरका छोरा नरबहादुर यमबहादुरले जस्तो सोचिदिदा पो समस्या आएको रहेछ ।