मायालाई ख्याल नसम्झ, झेल नगर

'राम्रो केटा देख्दा बिहे गरौं भन्ने कुन केटीलाई हुँदैन' कुराकानी लम्बिन थालेपछि उनी खुल्न थालिन । 'उसले नै बिहे गर्छु भनेपछि यसै मख्ख परिन्छ ।' मख्ख परेर बिहे गरेको जिन्दगीमा यति दुःख र हण्डर खाइएला भनेर त्यति बेला के मेसो पाउने भन्छिन उनी । केटाले म अबिवाहित हुँ तिमी जस्ती केटीको खोजीमा थिएँ भनेपछि उनीहरुका बीच बिहे भएको हो । तर अहिले उनीसँग छोरो छ श्रीमान छैन । म अबिबाहित छु भनेर उसले ढाँटेको पो रहेछ । दोस्रो श्रीमतीको मान्यता पनि उनले पाउन गाह्रो भयो । कारण उनी मायामा होइन जालमा परेकी रहिछन् । फकाइ फुलाइ गरेर बिहे गर्छु भन्ने लोभ देखाएर यौन चाहना पुरा गर्ने उद्देश्य बोकेको व्यक्तिको विश्वासमा पर्दा उनको बेहाल भएछ ।
यो चितवन निकुंजसँग सिमाना जोडिएको कुनै एउटा गाउँमा बस्ने महिलाको सत्य कथा हो । निकुंजको सुरक्षाका लागि विभिन्न पोष्टहरु बनाएर नेपाली सेनाको टोली बस्ने गर्छ । उनको गाउँ नजिकैको पोष्टमा बस्ने एकजना जवानसँग उनी नजिकिएकी थिइन् । आफ्नै जातको भएकाले सुरुमा बोल्न खुल्न सजिलो भयो । भेटघाट बाक्लियो । बिहे नै गर्छु भन्ने कसम खान थाल्यो । कसम खानेको अविश्वास पर्न भएन । तर बच्चा मन्मिएपछि निकुंजको पल्टन सरुवा भयो । सरेर जानेले सवै बाचा कसम भुल्यो ।
बच्चा काखमा बोकेर उनी त्यसको बाउँ खोज्न कहाँ कहाँ पुगिनन् तर उ भेटिएन । आउला नि भन्ने आशा मनमा पालेर उनले अर्को बिहे पनि गरिनन् । खोज्न पनि थकाइ लागि सक्यो । तर खोजी अभियान फेरि जागेको छ । यस पटक खोज्नेमा उनी एक्लि छैनन् एउटा समुह नै जुटेकॊ छ । वास्तवमा मायालाई ख्याल सम्झेर झेल गर्नेहरुको फन्दामा पर्ने उनी एक्लि होइन रहिछन् । चितवन निकुंजको आडमा पर्ने आठवटा गाउँमा यस्ता महिलाको संख्या ८२ रहेछ । उनीहरुका १२२ जना सन्तान रहेछन । सवैको कथा व्यथा उस्तै हो । बिहेको लोभ देखाएर उनीहरुलाई बच्चाको आमा मात्रै बनाएर छाडेछन् पल्टनेहरुले । श्रीमानको माया, घरकी बुहारी हुने चाहाना थुनामा परेछन् । हण्डर र लांछना मात्रै पाएछन् उनीहरुले ।
परिवार र श्रीमानको माया नपाए पनि केहीले अधिकार भने खोसेरै लिएका रहेछन यसअघि । जस्तै अलपत्र पारेर गएपछि तत्काल व्यारेकमा खवर गरेछन् । व्यरेकले तलवके एक तिहाइ मिलाइ दिने व्यवस्था गरेछ । सन्तानको जन्म दर्ता, आफ्नो बिबाह दर्ता र श्रीमानकै तर्फबाट नागरितासम्म निकाल्न सकेका रहेछन् एकाध महिलाले उद्यपि उनीहरु श्रीमान र उसको परिवारबाट अझै पनि टाढा छन् । शान्ति सेनामा गए वापत पाउने पैसामा पनि हक पाएका रहेछन् केहीले । तर उनीहरुले यसका लागि धेरै मिहेनत र आँट गर्नु परो । जोखिम मोल्नु परो । तर गरेमा माया नभए पनि अधिकार पाइन्छ भन्ने यसले देखायो ।
दुई चारजनाको यो कथाले अरुलाई झस्काएको हो । सवै एकाध जस्ता आँटिला अवश्य हुँदैनन् । यसका लागि संगठन चाहिन्छ । संगठन भएमा धेरै कुरा गर्न सजिलो हुन्छ । पिडा पाएका लांछना खेपेकाहरुलाई संगठित गर्न सोचे जति सहज पनि छैन । तर यो काम फत्ते भइ सकेको छ । गएको साउनमा यस्ता पिडित महिलाहरु मिलेर संगठन खोले । जसको नाम उनीहरुले दिएका छन् 'निकुंजका सेना पिडित महिला संगठन ।' उनीहरुले मायालाई ख्याल सम्झेर झेल गरेर जाने पल्टनेहरुको खोजी सुरु गरेका छन् । कोही त रिटायर्ड भएछन् । कोहीलाई त्यो पल्टनमा होला भनेर खोज्यो अर्कोमा छ भन्ने जानकारी आउँछ । त्यसमा गएर बुझ्यॊ त्यहाँ पनि हुँदो रहेनछ । रिटायर्ड भएकाहरुको गाउँ पत्ता लगाउनै गाह्रो । तर आकास पाताल जहाँ भए पनि खोज्ने भएका छन् किन भने महिलाहरु संगठित भएका छन् ।
पल्टनेले केवल यौन आनन्दका लागि मात्रै गाउँका युवतीसँग सम्बन्ध राखे । बच्चा जन्मदा पनि वास्ता नगरेर अलपत्र हुने गरेर टाप कसे । यो हिजोको कथा थियो । त्यसो त आज पनि यो चलन रोकिएको छैन । तर हिजो जे गरे पनि महिलाले खोज्दैनन् भन्ने थियो । आज महिला खोज्नका लागि जागेका छन् । त्यसैले लुक्दै हिड्न अव सम्भव छैन । चितवन निकुंजमा हज्जारौं सेनाहरु आइजाइ गरे । सवैको नियत खराव हुन्थ्यो त आज धेरैभन्द्या धेरै महिलाहरुको विचल्लि हुन्थ्यो । तर जसले सेना हुनुको कर्तव्य वुझेनन् सेना भएपछि शक्तिशाली भइयो भन्ने ठाने उनीहरुले गर्दा ८२ जना महिला र उनीहरुबाट जन्मेका १२२ सन्तानको बिचल्लि भएको छ । तर अव बेला हिजोको जस्तो छैन । पाप गरेपछि दण्ड अवश्य पाइन्छ भन्ने कुरा सेना भए भन्दैमा शक्तिको अहम पाल्ने एकाधले बेलैमा बुझ्नु आवश्यक छ ।