बार लाउँदा पनि दुख्खबाट पार पाइएन

विद्युतीय तारबारको आड लागेर बसेका नेपाली सेना । अमरबहादुरको घरको आडैमा यो तारबार थियो ।

जगलबाट हात्ती गाउँ नआउस भन्नका लागि विजुली नभएको ठाउँमा सोलारबाट विद्युतीय तार बार गरे पनि माडीमा यसको प्रभावकारीता देखिएन । १६ लाख रुपैयाँ खर्च गरेर तार बार गरे पनि गाउँलेको खेतको धान मात्रै होइन ज्यान पनि जोगिएन । गर्दी गाविस वडा नं. १ इमिलियामा जंगली हात्तीको आक्रमणबाट एकजना वृद्धको मृत्यु गएको छ । करिब तीन महिनाअघि देखि रातको समयमा गाउँ पसेर धान खाँदै आएको सो हात्तीले कात्तिक १७ गते मध्यरातमा स्थानीय ६५ वर्षीय अमरबहादुर थापा मगरको  ज्यान लिएको हो । इमिलिया चितवन निकुञ्जसँग जोडिएको बस्ती हो ।
    गाउँमा जंगली जनावर नआउन भन्नाका लागि विद्युतीय तारबार गरे पनि त्यसले हात्तीबाट सुरक्षा दिन नसकेको गाउँलेहरु बताउँछन् । विजुली बत्ती नपुगेको माडीमा विश्व वन्यजन्तु कोष (डब्लुडब्लुएफ) को सक्रियतामा सौर्य उर्जाबाट संचालन हुने विद्युतीय तारबार लगाइएको छ । इमिलिया गाउँलाई पुरै घेरेर २७ किलो मिटर तारबार गरिएको छ ।
    ‘तारबार त भयो तर हाम्रो खेतको धान पनि जोगिएन ज्यान पनि रहेन’ मृतकका छोरा योगेन्द्र थापा मगरले भने । शौचालय जानका लागि मध्यरातमा घर बाहिर निस्कदा अमरबहादुरलाई हात्तीले दौलो अगाडी नै आक्रमण गरेको थियो । उनलाई लछार पछार गर्दै घर पछाडी लगेर छाडेको परिवारका सदस्यहरुले बताएका छन् । अमरबहादुरको टाउँको र छातीका ठुलो चोट लागेको थियो ।
    ‘घरबाट लतार्दै पछाडी लगेर फाल्यो । हामी गएर हेर्दा उहाँको ज्यान गइसकेको थियो’ मृतकको ज्वाइ लक्षमण थापा मगरले भने । इमिलियामा जंगली जनावरले सधैं दुख्ख दिन्छन् । अमरबहादुरले पनि विस २०४४ सालमा भालुको आक्रमणमा परेर दाहिने आँखा गुमाएका थिए । त्यसैले जनावर रोक्न विद्युतीय तारबार गरिएको थियो ।
    ‘डब्लुडब्लुएफले चार लाख दिएको थियो । मध्यवर्ती र गाविस समेत मिलेर कुल १६ लाख रुपैयाँको लागतमा तारबार गरेका थियौं’ गर्दीको पाँच पाण्डब मध्यवर्ती उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष यमकान्त भुषालले भने । गएको जेठमा मात्रै विद्यतीय तारबारको काम सकिएको थियो । तर खेती र मान्छेको ज्यान जोगाउन त्यो प्रभावकारी भएन भन्छन् गाउँलेहरु ।
    हात्तीले इमिलिया गाउँको ५० विघाभन्दा बढी खेतको धान नष्ट गरेको छ । हात्तीले दुख्ख दिदा सुरक्षित रहने उपाएर उपकरणका बारेमा गाउँलेहरुलाई प्रशिक्षण दिए पनि आपत आउँदा त्यसले काम नगरेको गाउँलेहरु गुनासो गर्छन् । अमरबहादुरको मृत्युपछि आक्रोशित स्थानीयले हात्ती नियन्त्रणको प्रभावकारी उपाय निकाल्न निकुञ्ज प्रशासनसँग आग्रह गरेका छन् ।
    विद्युतीय झड्काले हात्ती नतर्सेको गाउँलेहरुको भनाइ छ । ‘गैंडा बरु तर्सेको छ । हात्तीले त पोल नै भत्काएर गाउँ पसेको पाइयो’ मध्यवर्ती अध्यक्ष भुषालले सुनाए । चितवन निकुञ्ज आसपसामा जंगली हात्तीले वर्षेनी दुख्ख दिने गरेको छ । चितवन निकुञ्ज कार्यालयबाट प्राप्त जानकारी अनुसार दुई वर्षअघि हात्तीले १२ जनाको ज्यान लिएको थियो । गत वर्ष दुइृजना मरेका थिए ।